برونشکتازی چیست؟ برونشکتازی یک بیماری است که در آن راه های هوایی ریه به طور دائم آسیب دیده، گشاد و ضخیم می شوند. این آسیب در مجرای هوا به باکتری ها و مخاط اجازه می دهد تا در ریه های شما جمع شوند که منجر به عفونت های مکرر و انسداد راه های هوایی می شود.
هیچ درمانی برای برونشکتازی وجود ندارد اما قابل کنترل است. با درمان، به طور معمول می توانید یک زندگی عادی داشته باشید. با این حال، عود بیماری باید به سرعت درمان شود تا جریان اکسیژن رسانی به بقیه قسمت های بدن حفظ شود و از آسیب بیشتر ریه جلوگیری شود.
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797774 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
علت برونشکتازی چیست؟
هر گونه آسیب ریه می تواند باعث برونشکتازی شود. دو دسته اصلی از این بیماری وجود دارد. یکی مربوط به فیبروز کیستیک (CF) است و به عنوان برونشکتازی فیبروز کیستیک شناخته می شود. فیبروز کیستیک یک بیماری ژنتیکی است که باعث تولید غیر طبیعی مخاط می شود.
دسته دیگر برونشکتازی غیر فیبروز کیستیک است که به CF مربوط نمی شود. شایع ترین بیماری های شناخته شده ای که می توانند منجر به برونشکتازی غیر CF شود عبارتند از:
- سیستم ایمنی با عملکرد غیر طبیعی
- بیماری التهابی روده
- بیماری های خود ایمنی
- بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)
- کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین (یک علت ارثی COPD)
- اچ آی وی
- آسپرژیلوزیس آلرژیک (واکنش آلرژیک ریه به قارچ)
- عفونت های ریوی، مانند سیاه سرفه و سل
فیبروز کیستیک بر ریه ها و سایر اندام ها مانند پانکراس و کبد تأثیر می گذارد. در ریه ها، این بیماری منجر به عفونت های مکرر می شود. در سایر اندام ها باعث ضعف عملکرد می شود.
علائم برونشکتازی چیست؟
بروز علائم برونشکتازی ممکن است ماهها یا حتی سالها طول بکشد. برخی از علائم معمول عبارتند از:
- سرفه مزمن روزانه
- سرفه خونی
- صداهای غیر طبیعی یا خس خس سینه همراه با تنفس
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- سرفه کردن مقادیر زیادی مخاط غلیظ هر روز
- کاهش وزن
- خستگی
- تغییر در ساختار ناخن های دست و پا که
- عفونت های تنفسی مکرر
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، باید فوراً برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
برونشکتازی چگونه تشخیص داده می شود؟
سی تی اسکن قفسه سینه، رایج ترین روش برای تشخیص برونشکتازی است، زیرا رادیوگرافی قفسه سینه جزئیات کافی را ارائه نمی دهد.
این روش بدون درد تصاویر دقیقی از راه های هوایی و سایر ساختارهای قفسه سینه ایجاد می کند. سی تی اسکن قفسه سینه می تواند میزان و محل آسیب ریه را نشان دهد.
پس از تایید برونشکتازی با سی تی اسکن قفسه سینه، پزشک سعی می کند علت برونشکتازی را بر اساس تاریخچه و یافته های معاینه فیزیکی تعیین کند. مهم است که علت دقیق آن را بیابید تا پزشک بتواند اختلال زمینه ای را برای جلوگیری از بدتر شدن برونشکتازی درمان کند. علل متعددی وجود دارد که می تواند باعث ایجاد شود.
بررسی علت زمینه‌ای عمدتاً شامل روش های آزمایشگاهی و میکروبیولوژیکی و آزمایش عملکرد ریوی است. معاینه اولیه احتمالاً شامل موارد زیر خواهد بود:
- آزمایش شمارش افتراقی کامل خون
- سطح ایمونوگلوبولین (IgG، IgM و IgA)
- کشت خلط برای بررسی باکتری ها، مایکوباکتری ها و قارچ ها
اگر پزشک مشکوک به CF باشد، تست عرق یا آزمایش ژنتیک را تجویز می کند.
درمان برونشکتازی
درمان های خاص ممکن است پیشرفت برونشکتازی مربوط به بیماری های زیر را کاهش دهد:
- عفونت های مایکوباکتریایی
- نقص ایمنی خاص
- فیبروز کیستیک
- آسپیراسیون مکرر
- آسپرژیلوز آلرژیک
- بیماری های خود ایمنی احتمالی
به طور کلی هیچ درمانی برای برونشکتازی وجود ندارد اما درمان برای کمک به کنترل این بیماری مهم است. هدف اصلی درمان تحت کنترل نگه داشتن عفونت و ترشحات نایژه است.
همچنین جلوگیری از انسداد بیشتر راه های هوایی و به حداقل رساندن آسیب ریه بسیار مهم است. روش های رایج درمان برونشکتازی عبارتند از:
- پاکسازی مجاری تنفسی با تمرینات تنفسی و فیزیوتراپی قفسه سینه
- توانبخشی ریوی
- مصرف آنتی بیوتیک برای پیشگیری و درمان عفونت (در حال حاضر مطالعاتی بر روی فرمول های جدید آنتی بیوتیک های استنشاقی در حال انجام است)
- مصرف داروهای گشادکننده نایژه مانند آلبوترول (Proventil) و تیوتروپیم (Spiriva) برای باز کردن راه های هوایی
- مصرف داروهایی برای رقیق شدن مخاط
- مصرف خلط آورها برای کمک به سرفه خلط
- اکسیژن درمانی
- دریافت واکسن برای جلوگیری از عفونت های تنفسی
ممکن است به فیزیوتراپی قفسه سینه نیاز داشته باشید. یک نوع آن، جلیقه نوسانی دیواره قفسه سینه با فرکانس بالا است که به پاکسازی ریه ها از مخاط کمک می کند. جلیقه به آرامی سینه را فشرده و رها می کند و همان اثر سرفه را ایجاد می کند. این امر مخاط را از دیواره لوله های برونش خارج می کند.
اگر خونریزی در ریه وجود داشته باشد یا اگر برونشکتازی فقط در یک قسمت از ریه باشد، ممکن است برای برداشتن ناحیه آسیب دیده به جراحی نیاز داشته باشید. بخش دیگری از درمان روزانه شامل تخلیه ترشحات برونش به کمک نیروی جاذبه است. یک درمانگر می تواند تکنیک هایی را برای کمک به سرفه کردن مخاط اضافی به شما آموزش دهد.
اگر بیماری ای مانند اختلالات ایمنی یا COPD باعث برونشکتازی شود، پزشک آن بیماری را نیز درمان خواهد کرد.
آیا می توان از برونشکتازی پیشگیری کرد؟
علت دقیق برونشکتازی در حدود 50 درصد از موارد برونشکتازی غیر CF ناشناخته است. در برخی از افراد این بیماری به ناهنجاری های ژنتیکی و سایر بیماری های پزشکی که بر ریه ها تأثیر می گذارد مربوط می شود. پرهیز از سیگار کشیدن، هوای آلوده، بخار پخت و پز و مواد شیمیایی می تواند به محافظت از ریه ها و حفظ سلامت ریه کمک کند.
خود و فرزندانتان باید علیه آنفولانزا، سیاه سرفه و سرخک واکسینه شوید، زیرا این بیماری ها در بزرگسالی با برونشکتازی در ارتباط است. اغلب وقتی علت ناشناخته است، پیشگیری چالش برانگیز است. تشخیص زودهنگام برونشکتازی مهم است تا بتوانید قبل از ایجاد آسیب قابل توجه ریوی تحت درمان قرار بگیرید.
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797774 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
منبع