سنگ کلیه چیست؟ سنگ کلیه توده جامدی است که از بلور ساخته شده است. سنگ کلیه معمولاً از کلیه نشات می گیرد. با این حال ، آنها ممکن است در هر بخش از دستگاه ادراری فرد ایجاد شوند.
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797774 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه توده جامدی است که از بلور ساخته شده است. سنگ کلیه معمولاً از کلیه نشات می گیرد. با این حال ، آنها ممکن است در هر بخش از دستگاه ادراری فرد که متشکل از قسمت های زیر است ، ایجاد شوند:
- کلیه ها
- حالب
- مثانه
- پیشاب‌راه یا مجرای ادراری
سنگ کلیه یکی از دردناک ترین مشکلات پزشکی است. دلیل ایجاد سنگ کلیه با توجه به نوع سنگ متفاوت است.
حتما مطالعه کنید: همه چیز درباره سرطان کلیه
انواع سنگ کلیه
همه سنگ های کلیه از بلورهای یکسان تشکیل نشده اند. انواع مختلف سنگ کلیه شامل موارد زیر است:
کلسیم
سنگ کلیه کلسیم متداول ترین آنها است. آنها اغلب از کلسیم اگزالات ساخته شده اند (اگرچه ممکن است از فسفات کلسیم یا مالات نیز تشکیل شوند). اجتناب از خوردن غذاهای غنی از اگزالات می تواند خطر ابتلا به این نوع سنگ را کاهش دهد. غذاهای دارای اگزالات بالا عبارتند از:
- چیپس سیب زمینی
- بادام زمینی
- شکلات
- چغندر
- اسفناج
با این حال، حتی اگر برخی از سنگ های کلیه از کلسیم ساخته شده باشند، دریافت کلسیم کافی در رژیم غذایی می تواند از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند.
اسید اوریک
این نوع سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان دیده می شود. این نوع سنگ کلیه ممکن است به عنوان عوارض در افراد مبتلا به نقرس یا کسانی که شیمی درمانی می کنند رخ دهد.
این نوع سنگ در صورت اسیدی بودن ادرار ایجاد می شود. یک رژیم غذایی غنی از پورین می تواند سطح اسید ادرار را افزایش دهد. پورین ماده ای بی رنگ در پروتئین های حیوانی مانند ماهی ، صدف و گوشت است.
استروویت
این نوع سنگ بیشتر در زنان مبتلا به عفونت ادراری (UTI) یافت می شود. این نوع سنگ ممکن است بزرگ باشد و باعث انسداد ادرار شود. آنها در نتیجه عفونت کلیه ایجاد می شوند. درمان عفونت زمینه ای می تواند از ایجاد سنگ های استروویت جلوگیری کند.
سیستین
سنگ سیستین نادر است. این نوع سنگ کلیه در مردان و زنان مبتلا به اختلال ژنتیکی سیستینوریا رخ می دهد. در این نوع سنگ ، سیستین - اسیدی که به طور طبیعی در بدن ایجاد می شود - از کلیه ها به ادرار نشت می کند.
عوامل خطر سنگ کلیه
بزرگترین عامل خطر سنگ کلیه ، ادرار کمتر از 1 لیتر در روز است. به همین دلیل سنگ کلیه در نوزادان نارس که مشکلات کلیوی دارند شایع است. با این حال ، سنگ کلیه به احتمال زیاد در افراد بین 20 تا 50 سال دیده می شود. عوامل مختلفی می توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
رابطه جنسی نیز در ابتلا به سنگ کلیه نقش دارد. براساس اطلاعات موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK)، مردان بیش از زنان دچار سنگ کلیه می شوند.
سابقه خانوادگی در ابتلا به سنگ کلیه می تواند ریسک ابتلا را افزایش دهد. ابتلای پیشین نیز همین نقش را دارد.
سایر عوامل خطر عبارتند از:
- کمبود آب بدن
- چاقی
- رژیم غذایی با مقادیر بالای پروتئین ، نمک یا گلوکز
- پرکاری پاراتیروئید
- عمل بای پس معده
- بیماری التهابی روده که جذب کلسیم را افزایش می دهد
- مصرف داروهای ادرار آور مانند تریامترن ، داروهای ضد تشنج و داروهای ضد اسید بر پایه کلسیم
تشخیص علائم و نشانه های سنگ کلیه
سنگ کلیه درد شدیدی ایجاد می کند. علائم سنگ کلیه ممکن است تا زمانی که سنگ شروع به حرکت به سمت حالب کند، ایجاد نشود. به این درد شدید کولیک کلیوی گفته می شود. ممکن است در یک طرف کمر یا شکم درد داشته باشید.
در مردان ، درد ممکن است به ناحیه کشاله ران کشیده شود. درد قولنج کلیوی یا رنال کولیک مداوم نیست، اما می تواند شدید باشد. افراد مبتلا به کولیک کلیوی بی قرار می شوند.
علائم دیگر سنگ کلیه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- وجود خون در ادرار
- استفراغ
- حالت تهوع
- تغییر رنگ یا بوی بد ادرار
- لرز
- تب
- تکرر ادرار
- کاهش حجم ادرار
در مورد سنگ کلیه کوچک ، ممکن است با عبور سنگ از مجاری ادراری، درد و علائمی نداشته باشید.
چرا سنگ کلیه ممکن است خطرناک باشد
سنگ های کلیه همیشه در کلیه باقی نمی مانند. گاهی اوقات از کلیه به حالب منتقل می شوند. مجاری ادرار کوچک و ظریف هستند و ممکن است سنگها خیلی بزرگ باشند و نتوانند به راحتی از حالب به سمت مثانه حرکت کنند.
عبور سنگ از داخل حالب می تواند باعث اسپاسم و خراشیدگی حالب شود. این باعث می شود در ادرار خون ظاهر شود.
گاهی سنگ ها مانع جریان ادرار می شوند. به این عمل انسداد مجرای ادرار گفته می شود. انسداد ادرار می تواند منجر به عفونت کلیه و آسیب کلیوی شود.
تشخیص سنگ کلیه
تشخیص سنگ کلیه نیاز به ارزیابی کامل سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی دارد. سایر آزمایشات عبارتند از:
- آزمایش خون برای تعیین میزان کلسیم ، فسفر ، اسید اوریک و الکترولیت ها
- آزمایش نیتروژن اوره خون (BUN) و کراتینین برای ارزیابی عملکرد کلیه
- تجزیه و تحلیل ادرار برای بررسی بلورها ، باکتری ها ، خون و سلول های سفید
- بررسی سنگهای دفع شده برای تعیین نوع آنها
با استفاده از روش های زیر که بنا بر تشخیص پزشک است احتمال انسداد مجرای ادرار بررسی می شود:
- رادیوگرافی شکم
- پیلوگرام داخل وریدی (IVP)
- پیلوگرام رتروگراد
- سونوگرافی کلیه
- ام آر آی از شکم و کلیه ها
- سی تی اسکن شکم
ماده حاجب در سی تی اسکن و پیلوگرام داخل وریدی می تواند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد. با این حال ، در افرادی که عملکرد کلیه شان طبیعی است ، این مسئله نگران کننده نیست.
درمان سنگ کلیه
روش درمان سنگ کلیه با توجه به نوع سنگ انتخاب می شود. می توان ادرار را صاف کرد و سنگها را برای بررسی جمع آوری کرد. نوشیدن شش تا هشت لیوان آب در روز باعث افزایش ادرار می شود. افرادی که کمبود آب در بدن یا حالت تهوع و استفراغ شدید دارند ممکن است به مایعات داخل وریدی نیاز داشته باشند.
سایر گزینه های درمانی عبارتند از:
دارو
برای تسکین درد ممکن است به داروهای مخدر نیاز باشد. عفونت نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارد. سایر داروها عبارتند از:
- آلوپورینول (Zyloprim) برای سنگهای اسید اوریک
- دیورتیک های تیازیدی برای جلوگیری از تشکیل سنگ های کلسیم
- سدیم هیدروژن کربنات یا سدیم سیترات برای کاهش اسید ادرار
- محلول فسفر برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلسیم
- ایبوپروفن (Advil) برای کاهش درد
- استامینوفن (تایلنول) برای کاهش درد
- ناپروکسن سدیم (Aleve) برای کاهش درد
سنگ شکنی
سنگ شکنی با استفاده از امواج صوتی سنگهای بزرگ را می شکند تا بتوانند راحت تر از حالب به مثانه منتقل شوند. این روش ممکن است دردناک باشد و به بیهوشی نیاز داشته باشد. این روش می تواند باعث کبودی در شکم و کمر و خونریزی در اطراف کلیه و اندام های اطراف آن شود.
خارج کردن سنگ از طریق تونل پوستی (نفرولیتوتومی از راه پوست)
جراح سنگ ها را از طریق یک برش کوچک در کمر برمی دارد. افراد ممکن است در مواقعی به این عمل احتیاج داشته باشند که:
- سنگ باعث انسداد و عفونت شود یا به کلیه ها آسیب رساند
- سنگ خیلی بزرگ شده باشد و نتواند دفع شود
- درد قابل کنترل نباشد
یورتروسکوپی
هنگامی که سنگ در حالب یا مثانه گیر کند ، ممکن است پزشک از ابزاری به نام یورتروسکوپ برای برداشتن آن استفاده کند.
یک سیم کوچک با یک دوربین متصل به مجرای ادرار وارد می شود و به مثانه منتقل می شود. سپس پزشک از یک قفس کوچک برای انداختن سنگ و برداشتن آن استفاده می کند. سپس سنگ برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می شود.
پیشگیری از سنگ کلیه
مصرف آب به میزان مناسب یک اقدام پیشگیرانه کلیدی است.. افزایش میزان دفع ادرار به دفع سنگ کلیه کمک می کند.
می توان آب زنجبیل ، نوشابه لیمویی و آب میوه را جایگزین آب کنید تا به شما در افزایش مصرف مایعات کمک کند. اگر سنگها به کاهش میزان سیترات مربوط باشند، آب میوه های سیتراتی می توانند به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک کنند.
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797774 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
خوردن غذاهای غنی از اگزالات به میزان متوسط و کاهش مصرف نمک و پروتئین های حیوانی نیز می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهد.
پزشک ممکن است داروهایی برای جلوگیری از تشکیل سنگهای کلسیم و اسید اوریک تجویز کند. اگر سنگ کلیه داشته اید یا در معرض خطر سنگ کلیه هستید با پزشک خود صحبت کنید و در مورد بهترین روش های پیشگیری صحبت کنید.
منبع