تخمدان ها بخشی از دستگاه تولید مثل زنان هستند. آنها در پایین شکم در دو طرف رحم قرار دارند. زنان دارای دو تخمدان هستند که تخمک و همچنین هورمون های استروژن و پروژسترون تولید می کنند.
کیست تخمدان چیست؟
گاهی اوقات ، کیسه ای پر از مایع به نام کیست در یکی از تخمدان ها ایجاد می شود. بسیاری از خانمها در طول زندگی خود حداقل به یک کیست مبتلا می شوند. در بیشتر موارد ، کیست تخمدان بدون درد است و هیچ علائمی ایجاد نمی کند.
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797778 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
انواع کیست تخمدان
انواع مختلفی از کیست تخمدان وجود دارد مانند کیست درموئید و کیست آندومتریوما. با این حال ، کیست عملکردی تخمدان شایع ترین نوع است. دو نوع کیست عملکردی تخمدان شامل کیست فولیکولار و جسم زرد تخمدان است.
کیست فولیکولار تخمدان
در طی چرخه قاعدگی زنان، تخمک در کیسه ای به نام فولیکول رشد می کند. این کیسه در داخل تخمدان قرار دارد. در بیشتر موارد این فولیکول یا کیسه باز شده و تخمک را آزاد می کند. اما اگر فولیکول باز نشود، مایع داخل فولیکول ممکن است باعث ایجاد کیست در تخمدان شود.
کیست جسم زرد تخمدان
کیسه های فولیکول معمولاً پس از آزاد شدن تخمک تجزیه می شوند. اما اگر کیسه تجزیه نشود و دهانه فولیکول باز نشود، در داخل کیسه ممکن است مایع اضافی ایجاد شود و این تجمع مایعات باعث ایجاد کیست جسم زرد می شود.
انواع دیگر کیست تخمدان عبارتند از:
کیست درموئید
رشد بخش های کیسه مانند در تخمدان ها که می تواند حاوی مو ، چربی و سایر بافت ها باشد.
کیست سیست آدنوما
رشد بخش های غیر سرطانی که می تواند در سطح خارجی تخمدان ایجاد شود.
کیست آندومتریوما
بافت هایی که به طور طبیعی در داخل رحم رشد می کنند ممکن است در خارج از رحم ایجاد شده و به تخمدان ها متصل شوند و در نتیجه کیست ایجاد شود.
برخی از زنان به بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا می شوند. این بیماری به این معنی است که تخمدان ها حاوی تعداد زیادی کیست کوچک می شوند. که می تواند باعث بزرگ شدن تخمدان شود. در صورت عدم درمان، سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند باعث ناباروری شود.
علائم کیست تخمدان
اغلب اوقات ، کیست تخمدان علائمی ایجاد نمی کند. با این حال ، علائم ممکن است با رشد کیست ظاهر شوند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نفخ یا تورم شکم
- دردناک شدن حرکات روده
- درد لگن قبل یا در طول چرخه قاعدگی
- دردناک شدن مقاربت
- درد کمر یا لگن
- تندرنس پستان
- تهوع و استفراغ
علائم شدید کیست تخمدان که نیاز به فوریت پزشکی دارند عبارتند از:
- درد شدید یا تیز لگن
- تب
- ضعف یا سرگیجه
- تند تنفسی
این علائم می تواند نشان دهنده پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان باشد. اگر به موقع درمان نشوند هر دو عارضه ممکن است عواقب جدی در پی داشته باشند.
عوارض کیست تخمدان
بیشتر موارد کیست تخمدان خوش خیم هستند و به طور طبیعی و بدون درمان، خود به خود از بین می روند. این کیست ها در صورت وجود علائم کمی ایجاد می کنند. اما در موارد نادر ، پزشک ممکن است در طی یک معاینه معمول، توده تخمدان کیستیک سرطانی را تشخیص دهد.
پیچ خوردگی تخمدان یکی دیگر از عوارض نادر کیست تخمدان است. این حالت زمانی رخ می دهد که یک کیست بزرگ باعث پیچ خوردن تخمدان یا جابجایی از موقعیت اصلی خود می شود. در این حالت خونرسانی به تخمدان قطع شده و در صورت عدم درمان ممکن است باعث آسیب یا مرگ بافت تخمدان شود. پیچ خوردگی تخمدان اگرچه غیر معمول است اما تقریباً 3 درصد از جراحی های اورژانسی زنان را تشکیل می دهد.
پارگی کیست نیز که نادر است، می تواند باعث درد شدید و خونریزی داخلی شود. این عارضه خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد و در صورت عدم درمان می تواند حیات فرد را تهدید کند.
تشخیص کیست تخمدان
پزشک می تواند کیست تخمدان را طی معاینه معمول لگن تشخیص دهد. آنها ممکن است متوجه تورم یکی از تخمدان ها شوند و برای تایید وجود کیست سونوگرافی انجام دهند. سونوگرافی (اولتراسوند) نوعی روش تصویربرداری است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از اندام های داخلی استفاده می کند. سونوگرافی به تعیین اندازه ، محل ، شکل و ترکیب (جامد یا مایع) کیست کمک می کند.
روش های تصویربرداری که برای تشخیص کیست تخمدان استفاده می شوند عبارتند از:
سی تی اسکن
یک روش تصویربرداری از بدن است که برای ایجاد تصاویر مقطعی از اندام های داخلی استفاده می شود.
MRI
روش است که از میدان مغناطیسی برای ایجاد تصاویر عمیق از اندام های داخلی بدن استفاده می کند.
سونوگرافی
یک روش تصویربرداری است که برای تصویربرداری از تخمدان استفاده می شود.
از آنجا که اکثر کیست ها پس از چند هفته یا چند ماه از بین می روند، ممکن است پزشک بلافاصله بعد از تشخیص برنامه درمانی خاصی تجویز نکند. در عوض ممکن است سونوگرافی را بعد از چند هفته یا چند ماه برای بررسی وضعیت کیست تکرار کند.
اگر در وضعیت تغییری ایجاد نشده باشد یا اندازه کیست افزایش یافته باشد، پزشک آزمایشات بیشتری را برای تعیین سایر علل و علائم تجویز می کند.
که شامل موارد زیر است:
- تست بارداری تا از عدم بارداری اطمینان حاصل شود
- تست تعیین سطح هورمون برای بررسی مشکلات مرتبط با هورمون ، مانند افزایش استروژن یا پروژسترون
- آزمایش خون CA-125 برای غربالگری سرطان تخمدان
درمان کیست تخمدان
اگر بیماری به خودی خود برطرف نشود یا کیست به مروز زمان بزرگتر شود، ممکن است پزشک اقدامات درمانی برای کوچک کردن یا از بین بردن کیست توصیه کند.
قرص های جلوگیری از بارداری
اگر به کیست تخمدان راجعه دچار هستید ، پزشک ممکن است داروهای ضد بارداری خوراکی برای جلوگیری از تخمک گذاری و ایجاد کیست های جدید تجویز کند. قرص های پیشگیری از بارداری خوراکی همچنین می توانند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهند. خطر سرطان تخمدان در زنان یائسه بیشتر است.
لاپاراسکوپی
اگر کیست تخمدان کوچک باشد و نتیجه تصویر برداری ابتلا به سرطان را رد کند، پزشک می تواند با انجام لاپاراسکوپی کیست را با جراحی از بدن خارج کند. در این پزشک یک برش کوچک در نزدیکی ناف ایجاد کرده و سپس یک ابزار کوچک را برای برداشتن کیست به شکم وارد می کند.
لاپاراتومی
اگر کیست تخمدان بزرگ باشد، پزشک با جراحی می تواند کیست را از طریق ایجاد یک برش بزرگ در شکم خارج کند. پزشک رد ابتدا بیوپسی فوری انجام می دهد و اگر تشخیص دهد که کیست سرطانی اس ، ممکن است برای برداشتن تخمدان و رحم عمل هیسترکتومی انجام شود.
پیشگیری از کیست تخمدان
نمی توان از کیست تخمدان پیشگیری کرد. با این حال ، غربالگری های معمول زنان می تواند کیست تخمدان را زودهنگام تشخیص دهد. کیست های خوش خیم تخمدان سرطانی نمی شوند. با این حال ، علائم سرطان تخمدان می تواند مشابه علائم کیست تخمدان باشد. بنابراین ، مهم است که به دکتر مراجعه کرده و تشخیص صحیح دریافت کنید. پزشک را نسبت به علائم احتمالی آگاه کنید، مانند:
- تغییرات در چرخه قاعدگی
- درد مداوم لگن
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن بدون دلیل
- احساس پری در شکم
چشم انداز بلند مدت کیست تخمدان
چشم انداز زنانی که قبل از یائسگی به کیست تخمدان دچار می شوند خوب است. بیشتر کیست ها طی چند ماه از بین می روند. با این حال ، کیست های راجعه تخمدان ممکن است در زنان یائسه و زنانی که عدم تعادل هورمونی دارند، رخ دهد.
در صورت عدم درمان ، برخی کیست ها می توانند قدرت باروری را کاهش دهند. این مورد در کیست آندومتریوم و سندرم تخمدان پلی کیستیک شایع است. برای بهبود وضعیت باروری، پزشک می تواند کیست را خارج یا اندازه آن را کاهش دهد. کیست های عملکردی ، سیست آدنوما و کیست های درموئید تاثیری در باروری ندارند.
اگرچه برخی از پزشکان در صورت ابتلا به کیست تخمدان رویکرد "انتظار و مشاهده" را در پیش می گیرند، اما برخی نیز ممکن است جراحی را برای برداشتن و بررسی هرگونه کیست یا توده روی تخمدان بعد از یائسگی توصیه کنند. به این دلیل که خطر ابتلا به کیست سرطانی یا سرطان تخمدان پس از یائسگی افزایش می یابد. با این حال، کیست تخمدان خطر سرطان تخمدان را افزایش نمی دهد. اگر قطر کیست بیش از 5 سانتی متر باشد، برخی از پزشکان آن را برمی دارند.
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797778 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
منبع