پانکراتیت بیماری است که در آن پانکراس فرد ملتهب می شود. پانکراس یا لوزالمعده یک غده بزرگ در پشت معده و کنار روده کوچک است. پانکراس دو کار اصلی انجام می دهد:
- آنزیم های قدرتمند هضم مواد غذایی را در روده کوچک آزاد می کند تا به شما در هضم غذا کمک کند.
- انسولین و گلوکاگون را در جریان خون آزاد می کند. این هورمون ها به بدن کمک می کنند تا نحوه استفاده از غذا برای انرژی را کنترل کند.
هنگامی که آنزیم های گوارشی قبل از آزاد شدن لوزالمعده از آن شروع به کار می کنند، می توان پانکراس شما را آسیب دید.
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797779 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
انواع پانکراتیت
دو نوع پانکراتیت حاد و مزمن است.
پانکراتیت حاد
پانکراتیت حاد التهاب ناگهانی است که مدت کوتاهی ادامه پیدا می کند. این بیماری می تواند از ناراحتی خفیف تا بیماری شدید و تهدید کننده حیات متفاوت باشد. بیشتر افراد مبتلا به پانکراتیت حاد پس از انجام درمان صحیح کاملاً بهبود می یابند. در موارد شدید، پانکراتیت حاد می تواند باعث خونریزی، آسیب جدی به بافت، عفونت و ایجاد کیست شود. پانکراتیت شدید همچنین می تواند به سایر اندام های حیاتی مانند قلب، ریه ها و کلیه ها آسیب برساند.
پانکراتیت مزمن
پانکراتیت مزمن التهابی طولانی مدت است. این نوع اغلب بعد از یک دوره پانکراتیت حاد اتفاق می افتد. یکی دیگر از دلایل عمده آن نوشیدن مقدار زیادی الکل برای مدت زمان طولانی است. آسیب به لوزالمعده شما در اثر استفاده زیاد از الکل ممکن است برای سالهای طولانی باعث ایجاد علائم نشود، اما در این صورت ممکن است ناگهان علائم شدید پانکراتیت ایجاد شود.
علائم پانکراتیت
علائم پانکراتیت حاد
- تب
- ضربان قلب بالا
- تهوع و استفراغ
- تورم و حساسیت شکم
- درد در قسمت فوقانی شکم که به سمت پشت کشیده می شود. غذا خوردن ممکن است باعث بدتر شدن آن شود، به ویژه غذاهای پر چرب.
علائم پانکراتیت مزمن
علائم پانکراتیت مزمن شبیه علائم پانکراتیت حاد است؛ اما ممکن است موارد زیر را نیز همراه داشته باشد:
- درد مداوم در قسمت فوقانی شکم که به سمت پشت کشیده می شود. این درد ممکن است ناتوان کننده باشد.
- اسهال و کاهش وزن زیرا پانکراس آنزیم های کافی برای تجزیه غذا آزاد نمی کند
- ناراحتی معده و استفراغ
علل پانکراتیت و عوامل خطر
علل پانکراتیت حاد عبارتند از:
- بیماری های خود ایمنی
- نوشیدن مقدار زیادی الکل
- عفونت ها
- سنگ کیسه صفرا
- داروها
- اختلالات متابولیکی
- عمل جراحی
- ضربه و تروما
در 15٪ از افراد مبتلا به پانکراتیت حاد، علت آن ناشناخته است.
علل پانکراتیت مزمن عبارتند از:
- فیبروز سیستیک
- سابقه خانوادگی اختلالات پانکراس
- سنگ کیسه صفرا
- بالا بودن تری گلیسیرید
- مصرف طولانی مدت الکل
- داروها
در حدود 20 تا 30 درصد موارد، علت پانکراتیت مزمن ناشناخته است. افراد مبتلا به پانکراتیت مزمن معمولاً مردان بین 30 تا 40 سال هستند.
عوارض پانکراتیت
پانکراتیت می تواند عوارض شدیدی داشته باشد، از جمله:
- در صورت آسیب به سلولهای تولید کننده انسولین، دیابت
- عفونت لوزالمعده
- نارسایی کلیه
- سو تغذیه اگر بدن به دلیل کمبود آنزیم های گوارشی نتواند مواد مغذی کافی از غذایی که می خورید دریافت کند
- سرطان پانکراس
- نکروز لوزالمعده، هنگامی که بافتها می میرند زیرا پانکراس خون کافی دریافت نمی کند
- مشکلات تنفسی هنگام تغییرات شیمیایی در بدن بر روی ریه های شما تأثیر می گذارد
- سودوسیست، شرایطی که مایعات در کیست های لوزالمعده شما انباشت می شود. این کیست ها ممکن است ترکیده و آلوده شوند.
تشخیص پانکراتیت
برای تشخیص پانکراتیت حاد، پزشک خون فرد را آزمایش می کند تا دو آنزیم گوارشی: آمیلاز و لیپاز را اندازه گیری کند. مقادیر بالای این دو آنزیم به این معنی است که شما احتمالاً به پانکراتیت حاد دچار هستید.
سایر آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش عملکرد لوزالمعده برای بررسی اینکه آیا لوزالمعده به میزان مناسب آنزیم های گوارشی تولید می کند یا خیر
- سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI که تصاویر لوزالمعده را فراهم می کنند
- ERCP که در آن پزشک از یک لوله طولانی با دوربین در انتهای آن برای مشاهده مجاری لوزالمعده و کیسه صفرا استفاده می کند
- بیوپسی که در آن پزشک با استفاده از یک سوزن قسمت کوچکی از بافت را از لوزالمعده برای بررسی خارج می کند
در برخی موارد، پزشک ممکن است خون و مدفوع را آزمایش کند تا تشخیص را نهایی کند. آنها همچنین ممکن است آزمایش تحمل گلوکز را برای اندازه گیری آسیب سلولهای لوزالمعده که انسولین ایجاد می کنند، انجام دهند.
درمان پانکراتیت
درمان پانکراتیت حاد
احتمالاً باید در بیمارستان بستری شوید، جایی که درمان ممکن است شامل این موارد باشد:
- مصرف آنتی بیوتیک اگر پانکراس عفونی شده باشد.
- مایعات داخل وریدی (IV)، از طریق سوزن وارد بدن می شود
- رژیم کم چربی یا ناشتایی. ممکن است لازم باشد که از خوردن خودداری کنید تا لوزالمعده بهبود یابد. در این حالت، از طریق لوله تغذیه، مواد مغذی به بدن می رسد.
- داروهای ضد درد
اگر بیماری شدیدتر باشد، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اگر سنگ کیسه صفرا مجاری صفراوی یا پانکراس را مسدود کند، از ERCP برای خارج کردن آنها استفاده می شود.
- اگر سنگ کسیه صفرا باعث پانکراتیت شده باشد، جراحی کیسه صفرا را انجام می شود
- جراحی لوزالمعده برای پاکسازی مایعات یا بافتهای مرده یا آسیب دیده
درمان پانکراتیت مزمن
اگر به پانکراتیت مزمن مبتلا هستید، ممکن است به درمان های بیشتری نیاز داشته باشید، از جمله:
- مصرف انسولین برای درمان دیابت
- داروی ضد درد
- مصرف آنزیم های پانکراس برای کمک به بدن تا مواد مغذی کافی را از غذا دریافت کنید
- جراحی یا روش هایی برای تسکین درد، کمک به تخلیه یا درمان انسداد
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797779 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
پیشگیری از پانکراتیت
از آنجا که بسیاری از موارد پانکراتیت در اثر سوء مصرف الکل ایجاد می شود، پیشگیری اغلب در محدود کردن میزان نوشیدن یا عدم نوشیدن است. اگر مصرف مشروبات الکلی نگران کننده است با پزشک یا متخصص بهداشت در مورد یک مرکز درمان الکل صحبت کنید.
مصرف سیگار را ترک کنید، به توصیه های پزشک و متخصص تغذیه درباره رژیم غذایی توجه کنید و داروهای خود را مصرف کنید تا حملات پانکراتیت کم و خفیف تری داشته باشید.